تنها راهی که می‌توان یک سگ را به بهترین دوست خود تبدیل کرد، این است که رفتار خوب و درستی با او داشته باشیم؛ اما رفتار درست با سگ‌ها، خواستار زمان، صبر و علاقه است. شما باید نیازهای اساسی سگتان را تأمین کنید. مطمئن شوید که او غذا و آب کافی دارد. جای راحتی برای استراحت و خوابش تعبیه کنید. سپس قادر خواهید بود که روی آموزش‌های خانگی سگتان تمرکز کنید و چند دستور ساده را به او آموزش دهید. سعی کنید بیشترین زمان ممکن را برای بازی با سگتان اختصاص دهید. اگر با او مثل عضوی از خانواده‌ی خودتان برخورد کنید، خواهید دید که این حیوان به باوفاترین موجود دنیا تبدیل می‌شود.
بخش اول: تهیه‌ی نیازهای اولیه و اساسی سگ‌ها
۱- همیشه آب و غذای تازه را برایش فراهم کنید. به هیچ وجه نمی‌توان این دسته از نیازهای اساسی سگ‌ها را نادیده گرفت، حتی برای یک روز؛ اما مقدار آب و غذای لازم برای هر سگ، بستگی به سن او دارد. به طور مثال، سگ‌های کوچک نیاز به ۳ تا ۴ وعده‌ی غذایی در روز دارند؛ اما سگ‌های بالغ فقط به دو وعده‌ی غذایی نیاز دارند. آب تازه و تمیز یکی از موادی است که باید همیشه و در همه‌جا در دسترس سگتان باشد، چراکه سگ‌ها در فاصله‌ی زمانی بسیار کمی تشنه می‌شوند.
- برای تغذیه‌ی سگتان از غذای متناسب با اندازه، سن و نژادش استفاده کنید. نژادهای مختلف سگ‌ها ذائقه‌ی غذایی مختلفی هم دارند. البته، اغلب پکیج‌های غذایی سگ‌ها، اطلاعاتی را درباره‌ی نوع غذا و مقدار خوراکی برای هر سن و اندازه‌ای را درج کرده است.
- مطمئن شوید که پکیج خریداری شده، از کیفیت لازم برخوردار است. سگ‌ها سیستم گوارش حساسی دارند، به همین دلیل، اگر خوراکی مورد نظر شما بی‌کیفیت باشد، در این صورت سگ شما به‌سرعت مریض خواهد شد. اصلاً از غذای انسانی به او ندهید، مخصوصاً تنقلاتی که شامل نمک و شکر می‌شوند. برای اطمینان از این مسئله، می‌توانید به اطلاعات روی پکیج غذای حیوان دقت کنید. اگر در توان‌تان بود، می‌توانید به جای آرد غلات یا چنین خوراکی‌هایی، از گوشت برای تغذیه‌ی سگتان استفاده کنید. در این صورت پروتئین‌های مورد نیاز حیوان به خوبی تأمین خواهند شد.
- درباره‌ی میزان وعده‌های غذایی سگتان، با دامپزشک مشورت کنید و نظر قطعی او را بخواهید.
۲- مطمئن شوید که سگتان از جای راحتی برای خوابیدن برخوردار است. شاید این حیوانات شباهت بسیار زیادی به گرگ‌ها داشته باشند، اما سگ‌ها اهلی هستند. حیوانات اهلی و خانگی، مثل ما انسان‌ها از وسایل خانگی لذت می‌برند. سگ شما نیاز به یک جای خشک، نرم و گرم برای خوابیدن دارد. حالا ممکن است که سگتان بیرون یا درون خانه بخوابد؛ در هر صورت او را از شر وضعیت‌های آب و هوایی سخت حفظ کنید.
- اگر سگ شما اوقات بسیار زیادی را بیرون از خانه می‌گذراند، پس حتماً یک لانه برای او بسازید. ممکن است باران یا برف سنگینی ببارد یا هوا به‌شدت گرم یا سرد شود. حیوان شما در این اوقاتِ خاص، نیاز به یک سرپناه دارد.
- بسیاری از سگ‌ها دوست ترجیح می‌دهند که در یک لانه‌ی اختصاصی که شامل یک جای خواب نرم و راحت و مقدار زیادی اسباب‌بازی می‌شود بخوابند. برخی دیگر نیز ترجیح می‌دهند در تخت خواب مخصوص حیوانات، یا در نقطه‌ای خاص از خانه به خواب فروروند.
۳- به سگتان اجازه‌ی تمرین و تحرک بدنی بدهید. سگ‌ها نیز مانند انسان‌ها، نیاز دارند تا برای سالم و روی فرم ماندن، تحرک داشته باشند. برخی از نژادها نیاز دارند تا هر روز ساعت‌ها به تحرک بدنی بپردازند، در حالی که یک نژاد دیگر، فقط کافی است تا یک یا دو بار در روز بیرون برود. درک نیازهای اساسی سگ و تأمین آنها به‌شدت مهم است. اگر سگ شما به‌شدت پرانرژی است، پس به او اجازه‌ی تمرین و تحرک بدنی بدهید.
- حیوان خود را حداقل دو بار در روز به مدت بیست دقیقه به بیرون از خانه بروید. این کار مخصوصاً برای سگ‌هایی که بیشترِ ساعات روز را بدون صاحبشان در خانه می‌گذرانند مهم و اساسی است.
- وقتی سگتان را برای قدم زدن به بیرون از خانه بردید، حواستان را به تابلوهای راهنما باشد. ممکن است منطقه‌ی مورد نظر شما برای سگ‌ها مناسب نباشد. این جور مناطق به خاطر عبور و مرور ماشین و دیگر وسایل نقلیه، به‌شدت برای سگ‌ها و دیگر حیوانات خطرناک هستند.
- سگ‌ها عاشق رفتن به مکان‌های آزاد هستند تا بتوانند به‌راحتی به هر طرف بدوند و بازی کنند؛ اما نکته‌ی مهم این است که واکسن‌های سگتان را زده باشید و او را از گزندِ هر نوع بیماری حفظ کرده باشید. چراکه برخی از ویروس‌ها در بدن حیوانات تا زمانی که در محیط مناسب قرار نگیرند، غیرفعال می‌مانند. اگر این ویروس در حین حضور سگتان در پارک مخصوص سگ‌ها فعال شود، نه‌تنها سلامتِ حیوان خودتان، بلکه سلامتِ سگ‌های دیگر نیز به خطر می‌افتد.
۴- سگتان را به طور منظم به نزد دامپزشک ببرید. شما می‌بایستی حیوانتان را حداقل سالی یک بار به نزد دامپزشک ببرید تا تمام عناصر و قسمت‌های بدنش چک شود یا به قول معروف یک چکاب کلی از او به عمل بیاید. اگر سگتان نشانه‌هایی از بیماری را بروز می‌دهد، با دامپزشک خود تماس بگیرید و او را برای تشخیص و معاینه به مطب دکتر ببرید.
- اگر سگ شما عقیم نشده است، پس حتماً از انجام این عمل اطمینان حاصل کنید. این مسئله توسط سازمان حمایت از حیوانات به‌شدت توصیه شده چراکه به کاهش جمعیت سگ‌های ولگرد کمک می‌کند.
- واکسنِ هاری نیز از آن دسته موارد پزشکی اجباری به شمار می‌رود؛ پس اصلاً از آن غافل نشوید.
۵- از سگتان به خوبی مراقبت کنید. یکی از بزرگ‌ترین مسئولیت‌های شما به عنوان صاحب یک سگ، این است که از او در برابر هر خطری مراقبت کنید، درست مثل زمانی که از کودک خود مراقبت می‌کنید. این بدین معنی است که سگتان را در مکان‌های عبور و مرور وسایل نقلیه آزاد نگذارید، حیاط خانه‌ی خود را برای جلوگیری از فرار کردن او نرده‌کشی کنید و اجازه ندهید تا با حیواناتِ بزرگ‌تر از خودش درگیر شود.
برای مثال، فرض کنیم که شما سگتان را از گزند حیوانات بزرگ‌تر حفظ کردید. خطر دیگری که ممکن است توسط سگ‌های دیگر حیوان شما را تهدید کند، انتقال بیماری‌های واگیردار است. از جمله‌ی این بیماری‌ها می‌توان به هاری و عفونت باکتریایی اشاره کرد. بهتر است که در صورت ارتباط سگتان با حیوانات دیگر، او را برای یک چکاب کلی به نزد دامپزشک ببرید.
- حیاط و محیط خانه‌تان را از تمام موارد خطرناک خالی کنید. این موارد خطرناک شامل وسایلی می‌شوند که ممکن است توسط سگ‌ها خورده شوند، مثل سیم‌های برقی. این اتفاق یعنی خورده شدن اجسام تیز یا برق‌دار به وسیله‌ی سگ‌ها به‌وفور اتفاق افتاده است؛ بنابراین، کار منطقی‌تر این است که اگر خودتان شخصاً حضور نداشتید تا حرکات سگتان را زیر نظر داشته باشید، او را به لانه‌ی مخصوصش هدایت کنید. در حین آموزش خانگی به او یاد بدهید که فقط و فقط اسباب‌بازی‌هایش را بجود، نه چیز دیگری را.
بخش دوم: تربیت حیوان خانگی
۱- سگتان را به صورت خانگی تربیت کنید. استفاده از این روش برای هر دوی شما – هم شما و هم سگتان – بهتر خواهد بود. کار منطقی این است که آموزش‌های لازم را از زمان کودکی سگ شروع کنید. همه‌ی سگ‌ها در آغاز کار اشتباهاتی را انجام می‌دهند یا خانه را به هم می‌ریزند، اما صبر کلید حل این ماجرا است. کار تربیت را آن‌قدر تکرار کنید تا نهایتاً متوجه شود که برای دستشویی کردن باید کجا برود. اگر برای این کار نیاز است تا به بیرون از خانه بروید، پس هر بار از یک مکان خاص و یکسان استفاده کنید و این مسئله را برای او تبدیل به یک عادت کنید.
۲- به سگتان یاد بدهید که آرام بازی کند. اگر سگتان دوست دارد که در حین بازی مدام گاز بگیرد یا پارس کند، باید جلویش را بگیرید. بهترین کار برای سرکوب این رفتار یا هر کار زشتی، این است که او را نادیده بگیرید _ چراکه پارس کردن و گاز گرفتن سگ‌ها، اغلب دلیلی جز جلب توجه ندارد. وقتی توجهتان را با بازی‌های آرام جلب کرد، متوجه می‌شود که رفتار آرام و اخلاق خوش بهترین راه برای راضی نگه‌داشتن صاحبش است. اگر سگتان همچنان بر روی پارس کردن و گاز گرفتن اصرار دارد، پس از او دور شوید. کارهای خوبش را با خوراکی و تحسین پاسخ دهید.
۳- دستورات اساسی را به سگتان آموزش دهید. نحوه‌ی نشستن، ایستادن و آمدن، دستوراتی است که هر سگی باید بیاموزد. یادگیری این دستورات دو فایده‌ی کلی دارد، اولاً اینکه در این صورت، در اوقات بیرون رفتن مشکلات کمتری برای شما پیش خواهد آمد، دوم اینکه سگ شما به حیوان مطیع‌تری تبدیل خواهد شد. بیرون رفتن با سگی که این دستورات را می‌داند، کار لذت‌بخش‌تری است. هر سگی می‌تواند این دستورات اساسی را بیاموزد. یادتان باشد که در بحث آموزش، باید از صبر و تقویت مثبت استفاده کنید. این هم از دستوراتی که هر سگی باید بلد باشد:
- نحوه‌ی نشستن
- نحوه‌ی ایستادن
- نحوه‌ی آمدن
۴- به سگتان حقه‌های بامزه را نیز آموزش دهید. سگ‌ها در یادگیری چنین حقه‌هایی بی‌نظیر عمل می‌کنند. همچنین، این کار سبب می‌شود تا ارتباط محشری بین شما و سگتان برقرار شود. ممکن است هر سگی قابلیت پشتک زدن یا سواری کردن را نداشته باشد، اما به هر حال معجزه‌ی پاداش و خوراکی را فراموش نکنید. این هم از چند حقه‌ی بامزه که همه‌ی سگ‌ها می‌توانند فرابگیرند:
- غلت زدن
- خواهش کردن
- دست دادن
- ادای مردن را درآوردن
- عشوه آمدن
بخش سوم: برقراری رابطه‌ای دوستانه و مفید
۱- با سگتان مهربان باشید. اگر رفتار خشنی با سگتان داشته باشید، حیوان از شما خواهد ترسید. نگاه سگ‌ها به صاحبشان، مثل نگاه یک فرزندِ خردسال به پدر یا مادرش است. پس رفتار خوبی با سگتان داشته باشید، مثلاً سرش داد نکشید و با صدای آرامی با او حرف بزنید، گاهی او را ناز و نوازش کنید و به او ابراز علاقه کنید. وقتی رفتار خوبی با حیوانتان داشته باشید، خواهید دید که در واکنش به این رفتار چه عشقی را نثارتان خواهید کرد.
- تحقیقات نشان داده است سگ‌ها نوازش شدن را بیشتر از جایزه و خوراکی دوست دارند. پس هر روز زمان خاصی را به این کار اختصاص دهید و به او نشان دهید که چقدر دوستش دارید.
۲- سگتان را تنبیه نکنید. داد کشیدن یا کتک زدنِ سگ به هیچ وجه ایده‌ی خوبی محسوب نمی‌شود. تنبیه یک سگ کار بسیار ظالمانه‌ای است. اگر رفتار خشنی با سگتان داشته باشید، آنها را گیج خواهید کرد؛ آنها نمی‌دانند که چه انتظاری از آنها دارید و از این موضوع خواهند ترسید؛ بنابراین یا کار اشتباه را تکرار می‌کنند یا از دستتان فرار می‌کنند. هیچ وقت سگتان را به خاطر انجام یک کار اشتباه تنبیه نکنید. به جای آن، سعی کنید به خاطر کارهای خوبش را به او پاداش بدهید، این‌گونه است که رابطه‌ای سرشار از اعتماد بین شما و او ساخته می‌شود.
- تقویت مثبت بهترین روش برای برخورد و پرورش دادن یک سگ است. رفتارهای خوبش را با پاداش جبران کنید. تنها فایده‌ای که تنبیه کردن دارد، ایجاد ترس در رابطه‌تان است.
۳- سگتان را به مکان‌های تفریحی ببرید. سگ‌ها می‌توانند هم‌نشین بسیار خوبی برای تفریح کردن باشند؛ در مکان‌های تفریحی‌ای همچون پارک‌ها یا ساحل‌ها یا حتی اطراف محله. سگ شما نیز درست به اندازه‌ی خودتان به تفریح نیاز و علاقه دارد. تفریح کردن همراه یکدیگر می‌تواند رابطه‌ی نزدیکی را ایجاد کند.
- اگر سگ شما تنها هم‌نشینتان در ماشین است، پس شیشه‌ی پنجره را پایین بکشید و اجازه دهید تا از هوای تازه لذت ببرد. حواستان به میزان پایین کشیدن شیشه‌ی پنجره باشد، مبادا حیوانتان از آن فاصله به بیرون پرت شود.
- اگر همراه با سگتان به مکان‌های تفریحی می‌روید، پس حتماً حواستان را برای قوانین مخصوص حیوانات جمع کنید تا مبادا سگتان را به منطقه‌ی ممنوعه‌ای ببرید.
۴- سگتان را اجتماعی بار بیاورید. وقتی سگ خود را به میان مردم و دیگر سگ‌ها می‌برید، خودبه‌خود می‌آموزد تا موجودی اجتماعی باشد و رفتاری دوستانه را از خودش بروز دهد.
منبع: چطورپدیا
